Varlığın oluşumunda bazı filozoflar hem madde hem de düşüncenin (idea) rol oynadığı görüşündedir.
Bu tür varlığın birbirine indirgenemeyen iki tözden (ana maddeden) oluştuğunu kabul eden filozoflara
düalist (ikici) denir. Görüşleri düalizm olarak adlandırılır. Descartes ve Spinoza düalisttir.
DESCARTES
Descartes varlıkta hem maddi-fiziki, hem de zihinsel-tinsel şeylerin olduğunu
kabul eder. Ona göre iki töz vardır. Bunlar madde ve ruhtur. Maddenin ana
niteliği yer kaplamak, ruhun ise düşünmektir. Madde yer kaplar fakat
düşünemez. Ruh düşünür fakat yer kaplamaz. Bu iki töz birbirine
indirgenemez.
Düalistler birbirinden ayrı madde ve idea
(düşünce) gibi iki tözü kabul etmişler fakat bu iki
tözün birbiriyle nasıl ilişki kurduğunu tam
açıklayamamışlardır.
Çünkü: Parmağımıza (maddeye) batırılan iğnenin
etkisini ruhumuz (idea) da duyar.
Öte yandan Ruhta meydana gelen olay
örneğin korku; bedenin bir organını etkiler. Yüzün sararmasına yol açar, kalbin
hızlı atmasına neden olur.Örneklerde de görüldüğü gibi ruh ile beden arasında
bir ilişki söz konusudur. Fakat bunu düalistler iyi açıklayamamışlardır.
Descartes‘ın "düşünüyorum o halde varım" diyerek varlığı düşünceden
açıklamaya çalışması idealist akımların gelişmesine yol açarken; insanları
otomat (makine hayvan) sayması La Mettrie‘nin "Makine İnsan"ında
gördüğümüz gibi materyalist akımların gelişmesine yol açmıştır.
e) Varlığı "Fenomen" Olarak Kabul Etme
HUSSERL
Fenomenolojinin kurucusu E.Husserl‘e göre gerçek varlık fenomenlerdir. Fenomen diğer
anlamından farklı olarak nesnelerin düşünce ile kavranan içerikleridir. Fenomenoloji hem bu görüşün
adı hem de fenomene ulaşmak için izlenen yoldur.
Filozofa göre özü doğrudan görebilmek için özünü görmek istediğimiz varlıkla ilgili önceki bilgilerimizi
bir kenara koymalıyız. Bu kenara koyma işine paranteze alma der. Bu işlemleri yaptıktan sonra geride
kalan varlığın özüdür. Doğrudan kavranabilir.
Örneğin; kitap dediğimizde kitapla ilgili şu anda algıladığımız izlenimleri ve ön yargıları bir tarafa
bırakırsak, geriye gerçek fenomen olan öz yani kitap kavramı kalır.
Kaynak: http://www.felsefedersligi.com/FileUpload/op30412/File/varlikfel.pdf
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder